2.3 :- ඉල්ලූම් නම්යතාව අර්ථ දක්වමින් මිල ඉල්ලූම් නම්යතාව විග්රහකරයි.
ඉල්ලූම කෙරෙහි බලපාන ප්රමාණාත්මක ව මැනිය හැකි ඕනෑම සාධකයක ප්රතිශතක වෙනසකට සාපේක්ෂ ව ඉල්ලූම් ප්රතිශතක වෙනස මැන දැක්වීම ඉල්ලූම් නම්යතාව වේ.
පහත පරිදි ඉල්ලූම් නම්යතාවේ ප්රභේද තුනක් හඳුනාගත හැකි ය.
· මිල ඉල්ලූම් නම්යතාව
· හරස් මිල ඉල්ලූම් නම්යතාව
· ආදායම් ඉල්ලූම් නම්යතාව
· මිලෙහි ප්රතිශත වෙනසකට සාපේක්ෂව ඉල්ලූම් ප්රමාණයේ ප්රතිශතක වෙනස් වීම මැන දැක්වීම මිල ඉල්ලූම් නම්යතාව ලෙස හඳුන්වයි.
· මිලෙහි ප්රතිශතක වෙනසකට සාපේක්ෂ ව ඉල්ලූම් ප්රමාණයේ ප්රතිශතක වෙනස් වීම මැන දැක්වීම මිල ඉල්ලූම් නම්යතාව ලෙස හඳුන්වයි.
පහත දැක්වෙන පරිදි මිල ඉල්ලූම් නම්යතාව ගණනය කළ හැකි ආකාර දෙකක් පවතී එනම්,
· ලක්ෂ්යය මිල ඉල්ලූම් නම්යතාව
· චාප මිල ඉල්ලූම් නම්යතාව
· ඉල්ලූම කෙරෙහි බලපාන අනෙකුත් සාධක ස්ථාවර ව තිබිය දී, ඉල්ලූම් වක්රයේ කිසියම් ලක්ෂ්යයයක මිලේ සුළු ප්රතිශතක වෙනසකට අනුව ඉල්ලූම් ප්රමාණයේ ප්රතිශතක වෙනස මැන දැක්වීම ලක්ෂ්යය මිල ඉල්ලූම් නම්යතාවයි.
· ලක්ෂ්යය මිල ඉල්ලූම් නම්යතාව මැනීමට පහත සඳහන් සූත්රය යොදා ගැනේ.
රූපය 9
ඉහළ සිට පහළට බෑවුම් වන සරල රේඛීය ඉල්ලූම් වක්රයක පහළට ගමන් කරන විට ලක්ෂ්යය මිල ඉල්ලූම් නම්යතාව අපරිමිතයේ සිට 0 දක්වා විහිදී යයි.
· පහළට බෑවුම් වන සරල රේඛීය ඉල්ලූම් වක්රයක සෑම ලක්ෂ්යයකම බෑවුම් පරස්පරය ස්ථාවර වන බැවින් ලක්ෂ්යය මිල ඉල්ලූම් නම්යතාව අපරිමිතයේ (∞) සිට 0 දක්වා වෙනස් වන්නේ ඒ ලක්ෂ්යයන්හි දී මිලත් ඉල්ලූම් ප්රමාණයත් අතර අනුපාතිකය පහළ යාම නිසා ය.
රූපය 10
ඉල්ලූම් වක්රයේ නිශ්චිත ලක්ෂ දෙකක් අතර ප්රදේශයේ මිලෙහි විශාල ප්රතිශතක වෙනසකට සාපේක්ෂ ව ඉල්ලූම් ප්රමාණයේ ප්රතිශතක වෙනස මැන දැක්වීම චාප මිල ඉල්ලූම් නම්යතාව වේ.
එය ගණනය කරන සූත්රය පහත දැක්වේ.
රූපය 11
රූපය 12
පූර්ණ අනම්ය ඉල්ලූම(Perfectly Elastic Demand)
යම් භාණ්ඩයක මිල ප්රතිශතයකින් වෙනස් වුව ද එහි ඉල්ලූම් ප්රමාණය නොවෙනස් ව පවතී නම් එය පූර්ණ අනම්ය ඉල්ලූම වේ. නිදසුන් :-
රූපය 13
පූර්ණ අනම්ය ඉල්ලූමේ දී ඉල්ලූම් වක්රය සිරස් අක්ෂයට සමාන්තරව පිහිටයි.
ඉල්ලූම් වක්රයේ ඕනෑම ලක්ෂ්යයක නම්යතාව ශුන්ය වේ.
අනම්ය ඉල්ලූම - Inelastic demand
යම් භාණ්ඩයක මිල වෙනස් වන ප්රතිශතයට වඩා අඩු ප්රතිශතයකින් එම භාණ්ඩයේ ඉල්ලූම් ප්රමාණය වෙනස් වේ නම් එය අනම්ය ඉල්ලූම වේ.
රූපය 14
අනම්ය ඉල්ලූමක දී ඉල්ලූම් වක්රයේ මැද ලක්ෂ්යයට පහළින් ඕනෑම ස්ථානයක නම්යතා සංගුණකය 1ට අඩු අගයක් ගනී.
ඒකීය නම්ය ඉල්ලූම - Unitay elasticity of demand
රූපය 15
ඉල්ලූම් වක්රය මත පිහිටි ඕනෑම ලක්ෂ්යයක නම්යතාව 1 වේ.
· ඉල්ලූම් වක්රය මත ඕනෑම ලක්ෂ්යයකට අදාළ මිල හා ඉල්ලූම් ප්රමාණයේ ගුණිතය වන පාරිභෝගික පැහැදම නොවෙනස් ව පවතී.
· යම් භාණ්ඩයක මිල වෙනස් වන ප්රතිශතයට වඩා වැඩි ප්රතිශතයකින් එම භාණ්ඩයේ ඉල්ලූම් ප්රමාණය වෙනස් වේ නම් එය නම්ය ඉල්ලූම වේ.
රූපය 16
නම්ය ඉල්ලූමේ දී ඉල්ලූම් වක්රයේ මැද ලක්ෂ්යයට ඉහළින් පිහිටි ඕනෑම ලක්ෂ්යයක නම්යතා සංගුණකය 1ට වැඩි අගයක් ගනී.
පූර්ණ නම්ය ඉල්ලූම - Perfectly elastic demand
රූපය 17
අනෙකුත් සාධක ස්ථාවර ව තිබිය දී, මිල ඉල්ලූම් නම්යතාව යනු සලකා බලන භාණ්ඩයේ මිලේ ප්රතිශතක වෙනස හා සලකා බලන භාණ්ඩයේ ඉල්ලූම් ප්රතිශතක වෙනස අතර අනුපාතකය වේ.
රූපය 18
ඉල්ලූම කෙරෙහි බලපාන ප්රමාණාත්මක ව මැනිය හැකි ඕනෑම සාධකයක ප්රතිශතක වෙනසකට සාපේක්ෂ ව ඉල්ලූම් ප්රතිශතක වෙනස මැන දැක්වීම ඉල්ලූම් නම්යතාව වේ.
පහත පරිදි ඉල්ලූම් නම්යතාවේ ප්රභේද තුනක් හඳුනාගත හැකි ය.
· මිල ඉල්ලූම් නම්යතාව
· හරස් මිල ඉල්ලූම් නම්යතාව
· ආදායම් ඉල්ලූම් නම්යතාව
· මිලෙහි ප්රතිශත වෙනසකට සාපේක්ෂව ඉල්ලූම් ප්රමාණයේ ප්රතිශතක වෙනස් වීම මැන දැක්වීම මිල ඉල්ලූම් නම්යතාව ලෙස හඳුන්වයි.
· මිලෙහි ප්රතිශතක වෙනසකට සාපේක්ෂ ව ඉල්ලූම් ප්රමාණයේ ප්රතිශතක වෙනස් වීම මැන දැක්වීම මිල ඉල්ලූම් නම්යතාව ලෙස හඳුන්වයි.
පහත දැක්වෙන පරිදි මිල ඉල්ලූම් නම්යතාව ගණනය කළ හැකි ආකාර දෙකක් පවතී එනම්,
· ලක්ෂ්යය මිල ඉල්ලූම් නම්යතාව
· චාප මිල ඉල්ලූම් නම්යතාව
· ඉල්ලූම කෙරෙහි බලපාන අනෙකුත් සාධක ස්ථාවර ව තිබිය දී, ඉල්ලූම් වක්රයේ කිසියම් ලක්ෂ්යයයක මිලේ සුළු ප්රතිශතක වෙනසකට අනුව ඉල්ලූම් ප්රමාණයේ ප්රතිශතක වෙනස මැන දැක්වීම ලක්ෂ්යය මිල ඉල්ලූම් නම්යතාවයි.
· ලක්ෂ්යය මිල ඉල්ලූම් නම්යතාව මැනීමට පහත සඳහන් සූත්රය යොදා ගැනේ.
රූපය 9
ඉහළ සිට පහළට බෑවුම් වන සරල රේඛීය ඉල්ලූම් වක්රයක පහළට ගමන් කරන විට ලක්ෂ්යය මිල ඉල්ලූම් නම්යතාව අපරිමිතයේ සිට 0 දක්වා විහිදී යයි.
· පහළට බෑවුම් වන සරල රේඛීය ඉල්ලූම් වක්රයක සෑම ලක්ෂ්යයකම බෑවුම් පරස්පරය ස්ථාවර වන බැවින් ලක්ෂ්යය මිල ඉල්ලූම් නම්යතාව අපරිමිතයේ (∞) සිට 0 දක්වා වෙනස් වන්නේ ඒ ලක්ෂ්යයන්හි දී මිලත් ඉල්ලූම් ප්රමාණයත් අතර අනුපාතිකය පහළ යාම නිසා ය.
රූපය 10
ඉල්ලූම් වක්රයේ නිශ්චිත ලක්ෂ දෙකක් අතර ප්රදේශයේ මිලෙහි විශාල ප්රතිශතක වෙනසකට සාපේක්ෂ ව ඉල්ලූම් ප්රමාණයේ ප්රතිශතක වෙනස මැන දැක්වීම චාප මිල ඉල්ලූම් නම්යතාව වේ.
එය ගණනය කරන සූත්රය පහත දැක්වේ.
රූපය 11
රූපය 12
පූර්ණ අනම්ය ඉල්ලූම(Perfectly Elastic Demand)
යම් භාණ්ඩයක මිල ප්රතිශතයකින් වෙනස් වුව ද එහි ඉල්ලූම් ප්රමාණය නොවෙනස් ව පවතී නම් එය පූර්ණ අනම්ය ඉල්ලූම වේ. නිදසුන් :-
රූපය 13
පූර්ණ අනම්ය ඉල්ලූමේ දී ඉල්ලූම් වක්රය සිරස් අක්ෂයට සමාන්තරව පිහිටයි.
ඉල්ලූම් වක්රයේ ඕනෑම ලක්ෂ්යයක නම්යතාව ශුන්ය වේ.
අනම්ය ඉල්ලූම - Inelastic demand
යම් භාණ්ඩයක මිල වෙනස් වන ප්රතිශතයට වඩා අඩු ප්රතිශතයකින් එම භාණ්ඩයේ ඉල්ලූම් ප්රමාණය වෙනස් වේ නම් එය අනම්ය ඉල්ලූම වේ.
රූපය 14
අනම්ය ඉල්ලූමක දී ඉල්ලූම් වක්රයේ මැද ලක්ෂ්යයට පහළින් ඕනෑම ස්ථානයක නම්යතා සංගුණකය 1ට අඩු අගයක් ගනී.
ඒකීය නම්ය ඉල්ලූම - Unitay elasticity of demand
රූපය 15
ඉල්ලූම් වක්රය මත පිහිටි ඕනෑම ලක්ෂ්යයක නම්යතාව 1 වේ.
· ඉල්ලූම් වක්රය මත ඕනෑම ලක්ෂ්යයකට අදාළ මිල හා ඉල්ලූම් ප්රමාණයේ ගුණිතය වන පාරිභෝගික පැහැදම නොවෙනස් ව පවතී.
· යම් භාණ්ඩයක මිල වෙනස් වන ප්රතිශතයට වඩා වැඩි ප්රතිශතයකින් එම භාණ්ඩයේ ඉල්ලූම් ප්රමාණය වෙනස් වේ නම් එය නම්ය ඉල්ලූම වේ.
රූපය 16
නම්ය ඉල්ලූමේ දී ඉල්ලූම් වක්රයේ මැද ලක්ෂ්යයට ඉහළින් පිහිටි ඕනෑම ලක්ෂ්යයක නම්යතා සංගුණකය 1ට වැඩි අගයක් ගනී.
පූර්ණ නම්ය ඉල්ලූම - Perfectly elastic demand
රූපය 17
අනෙකුත් සාධක ස්ථාවර ව තිබිය දී, මිල ඉල්ලූම් නම්යතාව යනු සලකා බලන භාණ්ඩයේ මිලේ ප්රතිශතක වෙනස හා සලකා බලන භාණ්ඩයේ ඉල්ලූම් ප්රතිශතක වෙනස අතර අනුපාතකය වේ.
රූපය 18
Comments
Post a Comment